Giới thiệu
Trong nhiều doanh nghiệp, khi nhắc đến xây dựng mục tiêu, mọi người thường nghĩ ngay đến phương pháp SMART. Đây là công cụ phổ biến giúp cá nhân và tổ chức định hướng, tạo động lực và tạo sự tập trung trong suốt nhiều thập kỷ.
Tuy nhiên, trong môi trường kinh doanh đang biến đổi từng ngày, nơi mà mỗi ngày có hàng trăm cách khác nhau để đạt được cùng một kết quả, mô hình SMART dần có những hạn chế. Việc đặt mục tiêu theo kiểu “cứng nhắc” tập trung vào cách làm thay vì kết quả cần đạt dễ khiến doanh nghiệp mất tính linh hoạt, chậm thích ứng và hạn chế việc tiếp nhận những sáng kiến hữu ích hơn, nhân sự trợ nên thụ động và mất dần động lực.
Trong bài viết này, MasterGoal sẽ cùng bạn tìm hiểu Liệu SMART có còn phù hợp với doanh nghiệp hiện đại?, và tại sao OKR (Objectives and Key Results) – một phương pháp thiết lập mục tiêu hiện đại, linh hoạt và có tính hệ thống – đang trở thành lựa chọn hàng đầu của các doanh nghiệp dẫn đầu.
Tuy nhiên, trong môi trường kinh doanh đang biến đổi từng ngày, nơi mà mỗi ngày có hàng trăm cách khác nhau để đạt được cùng một kết quả, mô hình SMART dần có những hạn chế. Việc đặt mục tiêu theo kiểu “cứng nhắc” tập trung vào cách làm thay vì kết quả cần đạt dễ khiến doanh nghiệp mất tính linh hoạt, chậm thích ứng và hạn chế việc tiếp nhận những sáng kiến hữu ích hơn, nhân sự trợ nên thụ động và mất dần động lực.
Trong bài viết này, MasterGoal sẽ cùng bạn tìm hiểu Liệu SMART có còn phù hợp với doanh nghiệp hiện đại?, và tại sao OKR (Objectives and Key Results) – một phương pháp thiết lập mục tiêu hiện đại, linh hoạt và có tính hệ thống – đang trở thành lựa chọn hàng đầu của các doanh nghiệp dẫn đầu.
Phương pháp xây dựng mục tiêu theo SMART là gì?
SMART là một phương pháp xây dựng mục tiêu dựa trên 5 tiêu chí cốt lõi, nhằm đảm bảo rằng mục tiêu được đặt ra là rõ ràng và có thể đạt được. Tên gọi SMART là từ viết tắt của năm yếu tố sau:
- Ví dụ mục tiêu SMART: "Tăng lượt theo dõi tiktok tự nhiên lên 30% trong quý 3."
Phương pháp SMART được đánh giá là dễ áp dụng và dễ ghi nhớ, tuy nhiên như đã phân tích ở phần trước, mô hình này cũng cho thấy nhiều điểm hạn chế trong môi trường kinh doanh hiện đại.
Những hạn chế của SMART trong bối cảnh hiện nay
1. SMART dễ gây nhầm lẫn giữa mục tiêu và cách thực hiện
Một trong những điểm hạn chế lớn của SMART là dễ làm mờ ranh giới giữa mục tiêu và cách thực hiện. Ví dụ, một mục tiêu theo SMART có thể được viết như sau:
- "Tăng lượt theo dõi Fanpage tự nhiên lên 30% trong quý 3 thông qua việc đăng 30 bài viết chuyên sâu trên Facebook."
Mục tiêu này đáp ứng đầy đủ 5 tiêu chí của SMART: cụ thể, đo lường được, khả thi, phù hợp và có thời hạn. Tuy nhiên, nó đang gộp hai yếu tố khác nhau vào cùng một câu:
- Kết quả cần đạt (Outcome): Tăng lượt theo dõi Fanpage lên 30%
- Cách thức thực hiện (Output): Đăng 30 bài viết chuyên sâu trên Facebook
Việc kết hợp giữa cái gì cần đạt và làm thế nào để đạtđược khiến nhân viên khi triển khai dễ gặp phải các vấn đề sau:
- Tập trung quá mức vào số lượng bài viết, thay vì chất lượng hoặc hiệu quả thực sự.
- Khi kết quả không như kỳ vọng (lượt theo dõi không tăng), họ vẫn tiếp tục làm theo kế hoạch cũ, thay vì điều chỉnh cho phù hợp hơn
- Mục tiêu trở nên mơ hồ ở chỗ: đạt 30 bài viết có nghĩa là đã hoàn thành mục tiêu, hay chỉ khi đạt 30% tăng trưởng mới được tính là thành công?
Hệ quả là, SMART có xu hướng dẫn đến “tầm nhìn hẹp”. Mỗi mục tiêu thường chỉ gắn với một chỉ số đo lường duy nhất, dễ gây mất cân bằng và bỏ sót các yếu tố quan trọng khác như hiệu quả dài hạn, trải nghiệm khách hàng hoặc tính bền vững.
2. SMART nhấn mạnh vào kết quả“có thể đo được” và bỏ qua các kết quảquan trọng khác
Vì đặt nặng yếu tố “đo lường được”, nhiều tổ chức có xu hướng chỉ chọn những mục tiêu dễ định lượng – chẳng hạn như số bài viết, số lượt theo dõi hay tỷ lệ chuyển đổi – mà bỏ qua những yếu tố khó đo lường hơn nhưng có giá trị chiến lược, như mức độ ảnh hưởng đến nhận thức thương hiệu hay sự hài lòng của khách hàng.
Việc này khiến mục tiêu dễ bị tách rời khỏi chiến lược tổng thể, thiếu chiều sâu và mất động lực. Thay vì tập trung vào những kết quả quan trọng, tổ chức lại tập trung vào những gì dễ đo, đôi khi dẫn đến sai lệch trong định hướng hành động.
3. SMART thiếu khả năng liên kết nội bộ
SMART không có cấu trúc để xây dựng mục tiêu theo hệ thống. Mỗi cá nhân hoặc phòng ban có thể tự thiết lập mục tiêu riêng mà không liên kết với chiến lược chung của doanh nghiệp. Điều này dẫn đến tình trạng “mạnh ai nấy làm”, thiếu sự phối hợp giữa các nhóm và không tạo ra sự thống nhất trongtoàn tổ chức.
Giới thiệu OKR
OKR (Objectives and Key Results) là phương pháp thiết lập mục tiêu hiện đại được sử dụng rộng rãi bởi các tổ chức hàng đầu như Google, Intel, Spotify… Mục tiêu của OKR không chỉ là hoàn thành công việc, mà còn là đảm bảo rằng mọi nỗ lực đều hướng về các kết quả có ý nghĩa chiến lược.
Khác với SMART – vốn thiên về quản lý mục tiêu cá nhân hoặc nhóm nhỏ – OKR được thiết kế để liên kết các cấp độ trong tổ chức và tạo ra sự tập trung, minh bạch và cam kết rõ ràng từ mọi bộ phận.
Khác với SMART – vốn thiên về quản lý mục tiêu cá nhân hoặc nhóm nhỏ – OKR được thiết kế để liên kết các cấp độ trong tổ chức và tạo ra sự tập trung, minh bạch và cam kết rõ ràng từ mọi bộ phận.
Cấu trúc OKR:
Objective –Key Results – Initiatives
Phương pháp OKR được xây dựngdựa trên ba thành phần rõ ràng:
- Objective (Mục tiêu): Điều bạn muốn đạt được – thường là một mục tiêu ngắn gọn, có định hướng chiến lược và truyền cảm hứng.
- Key Results (Kết quả then chốt): Cách bạn biết mình đã đạt được mục tiêu hay chưa – bao gồm 2–5 kết quả có thể đo lường, cụ thể, có deadline rõ ràng.
- Initiatives (Hành động): Những công việc, dự án, hoặc chiến dịch bạn sẽ thực hiện để đạt được các Key Results đã đặt ra.
Key Results không phải hành động
Một điểm khác biệt quan trọng giữa OKR và các phương pháp cũ là Key Results không phải là việc cần làm. Chúng là kết quả mong muốn, là thước đo để biết liệu bạn có đang tiến gần tới Objective hay không.
- Objective: Tăng mức độ hiện diện thương hiệu trong thị trường mục tiêu.
- Key Result: Lượt nhắc đến thương hiệu trên social tăng 50% trong quý này.
- Initiative: Thực hiện 3 chiến dịch hợp tác với KOLs ngành giáo dục.
Việc tách bạch giữa mục tiêu – kết quả – hành động giúp tổ chức dễ dàng đánh giá hiệu quả, điều chỉnh phương án khi cần và tránh nhầm lẫn giữa đầu ra (output) và tác động thực sự (outcome).
SMART vs OKR: Sự chuyển đổi tất yếu của doanh nghiệp hiện đại
SMART từng là một công cụ hữu ích trong giai đoạn các tổ chức cần một hệ thống đơn giản để đặt mục tiêu rõ ràng, có thể đo lường và quản lý tiến độ. Nhưng trong môi trường kinh doanh ngày nay – nơi sự thay đổi là liên tục, cạnh tranh là toàn diện và mọi người đều cần hiểu tại sao họ làm điều mình đang làm – SMART không còn đủ mạnh để dẫn dắt tổ chức đi xa hơn.
OKR ra đời như một bước phát triển tự nhiên của tư duy thiết lập mục tiêu. Phương pháp này giữ lại những gì SMART làm tốt: tính rõ ràng, khả năng đo lường, định hướng hành động. Nhưng OKR đồng thời giải quyết các hạn chế cốt lõi:
OKR ra đời như một bước phát triển tự nhiên của tư duy thiết lập mục tiêu. Phương pháp này giữ lại những gì SMART làm tốt: tính rõ ràng, khả năng đo lường, định hướng hành động. Nhưng OKR đồng thời giải quyết các hạn chế cốt lõi:
- Tách biệt rõ ràng giữa mục tiêu(Objective) và kết quả (Key Results)
- Cho phép thử nghiệm, điều chỉnh liên tục
- Kết nối xuyên suốt giữa chiến lược và hành động
- Tăng tính minh bạch và cam kết trong toàn tổ chức
Sự khác biệt lớn nhất không nằm ở định dạng, mà nằm ở tư duy. Khi doanh nghiệp chuyển từ SMART sang OKR, trọng tâm cuộc thảo luận thay đổi từ:
“Chúng ta đã hoàn thành những gì?”
thành:
“Chúng ta đang tiến gần đến kết quả cần đạt chưa?”
Sự thay đổi này tạo ra không gian để nhóm làm việc linh hoạt hơn, học hỏi nhanh hơn, và cuối cùng là tạo ra tác động lớn hơn.
“Chúng ta đã hoàn thành những gì?”
thành:
“Chúng ta đang tiến gần đến kết quả cần đạt chưa?”
Sự thay đổi này tạo ra không gian để nhóm làm việc linh hoạt hơn, học hỏi nhanh hơn, và cuối cùng là tạo ra tác động lớn hơn.
- Objective: Tăng mức độ hiện diện thương hiệu trong thị trường mục tiêu.
- Key Result: Lượt nhắc đến thương hiệu trên social tăng 50% trong quý này.
- Initiative: Thực hiện 3 chiến dịch hợp tác với KOLs ngành giáo dục.
Bạn có thể tiếp tục sử dụng các phương pháp truyền thống nếu chỉ cần hoàn thành danh sách công việc. Nhưng nếu mục tiêu là tăng trưởng, đổi mới và dẫn đầu – thì đã đến lúc chuyển sang một phương pháp xây dựng mục tiêu hiện đại, phù hợp với xu thế kinh doanh ngày nay.
KẾT LUẬN
SMART vẫn là một công cụ hữu ích khi áp dụng cho mục tiêu cá nhân – nơi tính rõ ràng và đơn giản là đủ. Tuy nhiên, để một doanh nghiệp đạt được mục tiêu tăng trưởng và làm việc hiệu quả trong môi trường năng động ngày nay, chỉ SMART là chưa đủ. Doanh nghiệp cần một hệ thống mục tiêu có tính kết nối, đo lường tác động và thúc đẩy cam kết – đó chính là lý do OKR trở thành lựa chọn phù hợp hơn. OKR không chỉ giúp xác định đúng mục tiêu, mà còn đảm bảo mọi nỗ lực trong tổ chức cùng hướng về mục tiêu đó một cách chủ động và có hệ thống.
Để tổ chức làm việc hiệu quả, doanh nghiệp cần hơn một bản kế hoạch – một hệ thống thực thi mục tiêu thông minh. Và đó là điều OKR mang lại.
Để tổ chức làm việc hiệu quả, doanh nghiệp cần hơn một bản kế hoạch – một hệ thống thực thi mục tiêu thông minh. Và đó là điều OKR mang lại.
.png)